رول بولت چیست و چه کارایی دارد ؟

در ابتدا باید گفت رول بولت با آنچه که در ایران به بولت می شناسند تفاوت دارد. بولت، استاد بولت (Stud Bolt) یا راد بولت درواقع میله ی فولادی رزوه دار است که عموماً با روکش گالوانیزه تولید می شود. از این میله ی فولادی جهت کاربری‌های متفاوت در تاسیسات ساختمان‌ها، سازه‌های فلزی، کاشت شیمیایی، نصب پلیت و ... استفاده می گردد. 

حال بهتر است قبل از پرداختن به مبحث اصلی یعنی بررسی رول بولت یا انکر مکانیکی ویدئو نحوه ی کاشت بولت شیمیایی را در زیر تماشا بفرمایید تا با تفاوت های بولت و رول بولت بیشتر آشنا شویم:

رول بولت یا انکر مکانیکی

رول بولت ابزاری فولادی است که به صورت مکانیکی با ایجاد نیروی اصطکاکی یا انبساطی درون مصالح پایه از قبیل بتن،سنگ و آجر،  اتصال پیدا میکند و باعث اتصال صفحه پلیت با سطح ماده پایه می گردد.

مشخصات رول بولت :

رول بولت یا انکر مکانیکی از جنس فلز آهن یا فولاد میباشد با روکش های مختلف از جمله گالوانیزه سرد یا گرم ،روی و ... پوشیده شده است
رول بولت  از یک پیچ که یک سر آن رزوه و سر دیگر آن مخروطی شکل است به همراه یک استوانه فلزی چاکدار و مهره و واشر  تشکیل شده است

روش استفاده و نصب رول بولت (به همراه فیلم آموزش نصب) :

ابتدا با سوراخ کردن ماده پایه (بتن،آجر،سنگ) هم اندازه سایز انکر مکانیکی ،رول بولت را داخل سوراخ کرده  و به صورت ضربه ای تا خط علامت روی رول بولت به داخل هدایت میکنید و بعد مهره را بوسلیه آچار سفت میکنید این عمل باعث میشود که گوِه یا انتهای مخروطی رول بولت به سمت بیرون کشیده شود و استوانه چاکدار را باز کند و درون بتن یا آجر سنگ به حالت انبساطی اصطکاکی محکم شود
 این عملیات هم قبل از جاگذاری پلیت امکان پذیر هست هم بعد از آن  
درصورت جاگذاری پلیت بعد  از نصب بولت باید واشر و مهره را از رول بولت باز کرده صفحه پلیت را جاگذاری کرده بعد از آن ابتدا واشر و سپس مهره را وارد رول بولت کرده و بوسیله آچار مهره را سفت کنید.

موارد استفاده رول بولت

از رول بولت در انواع صنایع مختلف استفاده میگردد

• از قبیل استفاده در ساختمانها جهت اتصال اسکلت فلزی (تیر یا ستون ) به بتن  یا جهت نصب وال پست ،پارتیشن،سقف کاذب،نما،نرده، جان پناه
• همچنین جهت نصب شاسی آسانسور به دیوار چاله آسانسور و نصب پله برقی استفاده میگردد
• استفاده های دیگری همچون نصب ساپورتهای تاسیساتی ،جرثقیل های ثقفی،مهار داربست فلزی،نصب تجهیزات و ماشین آلات، نصب ریل راه آهن و مترو و نصب دکلهای برق و مخابرات

 
معتبرترین انکر بولت های مکانیکی که دارای استاندارد اتحادیه اروپا  ETA میباشد  توسط سه شرکت هیلتی ، رولپلاگ و فیشر تولید میشود که در ایران هم عرضه میشود:

رول بولت فیشر - انکر بولت هیلتی - رول بولت آپولو - رول بولت رولپلاگ

فیشر آلمان:           FAZ II  /  FBN II  /  FWA  /  FH II  /  FZA   

هیلتی آلمان:        HST3  /  HSA  /  HSL3   

آپولو:                  BAZ  /  BA PLUS  /  SLA-B 

انتخاب نوع انکر بولت:

عوامل محیطی ،میزان بار و نوع بار جزو عوامل تاثیر گذار در انتخاب نوع انکر بولت هستند
عوامل محیطی شامل آب و هوا میزان رطوبت و وجود مواد خورنده مانند اسیدها و ... میباشند

 میزان بار مستقیم در دو راستا بر انکر بولت ها وارد میشود :

۱-بار کششی:

در صورت بار کششی وارده بیش از حد توان رول بولت باشد سه مدل شکست ایجاد میشود
۱-۱ خارج شدن رول بولت (پول اوت pull out) بدون آسیب به صفحه پلیت و ماده پایه
علت : استفاده از رول بولت نامتناسب و یا غیر استاندارد
راه حل : استفاده از رول بولت استاندارد سایز بزرگتر

۱-۲ شکست صفحه پلیت و جدا شدن از رول بولت بدون جابجایی رول بولت
علت : استفاده از صفحه فلزی نامتناسب با بار وارده (ضخامت کم)
راه حل : استفاده از صفحه پلیت با ضخامت بالاتر

۱-۳ شکست بتن به صورت مخروطی
علت : کوتاهی طول انکر بولت به نسبت مقاومت بتن
راه حل :  استفاده از انکر با ارتفاع بیشتر در این مورد چون تغییر ارتفاع در انکر مکانیکی یا رول بولت وجود ندارد باید انکر شیمیایی یعنی یعنی استفاده از بولت یا راد با ارتفاع بیشتر به همراه چسب کاشت دو جزئی استفاده شود.

۲-بار برشی

باری که با زاویه ۹۰ درجه بر روی انکر بولت وارد میشود و در صورت وارد شدن بار بیش از توان برشی انکر بولت باعث شکست آن میشود

عوامل موثر در طراحی کاشت بولت

در سه بخش اصلی :

1. ویژگی های سازه پایه
2.  ویژگی های سازه جدید ( سازه ای که قرار است با استفاده از بولت ها برپا شود )
3.  انواع بار سازه:

استاتیکی و دینامیکی

۱- ویژگی‌های سازه پایه ( موجود ) :

این ویژگی ها اعم از ابعاد و جنس ماده تشکیل دهنده سازه می باشد . درباره ابعاد می توان اهمیت این موضوع را در ارتباط مستقیم آن با تعیین تعداد و نحوه کاشت ( شکل قرارگیری ) بولت ها دانست . جنس ماده تشکیل دهنده سازه  پایه نیز که در اغلب موارد بتن می باشد بسیار در تعیین تمامی ویژگی های اساسی کاشت بولت اعم از تعداد نحوه قرارگیری میزان باربری و اصولاً امکان اجرای عملیات بسیار تعیین کننده می باشد و از این روست که داشتن اطلاعات دقیق از جنس و ویژگی های سازه پایه بسیار ضروریست.

۲- ویژگی های سازه جدید :

ویژگی های سازه جدید در واقع تعیین کننده انتظارات ما از طراحی و اجرای عملیات کاشت بولت است . این بدین معناست که ما با دانستن اینکه به چه منظور و برای رفع چه نیازی به چه شکل می خواهیم از روش کاشت بولت استفاده کنیم اطلاعاتی را در اختیار خود قرار می دهیم که برای طراحی دقیق بولت ها ضروری است . در این زمینه یک مثال می تواند برای روشن تر شدن موضوع مفید باشد ، تصور کنید می خواهیم یک تیر چراغ برق در جایی که پایه مناسب برای آن از پیش تعبیه نشده نصب کنیم . در این مثال آگاهی از ویژگی های تیر چراغ مورد نظر برای نصب نخستین اطلاعاتی ست که ما باید با دقت تعیین کنیم و برای طراحی کاشت بولت ها در اختیار داشته باشیم .

۳- انواع بار سازه ای:

منظور از بار سازه  نیروهایست که ترکیب کلی سازه جدید ما یعنی سازه متصل شدهد توسط کاشت بولت به سازه پیشین را تحت تاثیر قرار می دهد . این نیروها متاثر از ویژگی های هر دو بخش پیشین و محدودیت های ما در زمینه های مختلف اعم از نوع و مقدار مصالح مورد استفاده می باشند و تعیین دقیق این نیروها با استفاده از روش های تحلیل سازه و همچنین رجوع به استانداردهای کاشت بولت میسر می شود.
این بارها به دو دسته تقسیم میشوند

۳-۱ بارهای استاتیکی:
به بارهای ثابت و مرده در ساختمان میگویند که در طول زمان میزان بار تغییر پیدا نمیکند مانند وزن خود سازه به همراه تجهیزات نصب شده
بارهای زنده مثل برف و باران جزو بارهای استاتیکی محسوب میشود زیرا به آهستگی اثر میکند

۳-۲ بارهای دینامیکی :
بارهای دینامیکی به بارهایی گفته میشود که بر اثر گذر زمان تغییر میکند
بارهای مکانیکی ۳ نوع رفتار به سازه وارد میکند
۳-۲-۱ خستگی
خستگی در سازه بر اثر بارهای تکرار شونده ایجاد میشود
مانند نیروی وزش باد و عبور مرور نفرات و ماشین آلات
۳-۲-۲ ضربه ای
بارهایی که به طور ناگهانی به سازه وارد میشود، اثر دینامیکی این بارها حداقل دو برابر بزرگی همان بار به صورت استاتیکی است که آهسته عمل میکند .
بار لرزه ای :
مانند زلزله که نیروی دینامیکی بر سازه وارد میکند.